Mavi Gözlü Dev

13 Temmuz 1913… Balkan Savaşı kaybedilmiş, düşman Çatalca’ya kadar ilerlemişti. İlk kez tattığı yenilginin ateşiyle koşup kalemine sarılan Selanikli çocuk henüz 11 yaşındaydı. O yıl Mekteb-i Sultani’de, namı diğer Galatasaray Lisesi, ortaokula başladı.

Sisli bir sabahtı henüz
Etrafı bürümüştü bir duman
Uzaktan geldi bir ses ah aman aman!
Sen bu feryad-ı vatanı dinle işit
Dinle de vicdanına öyle hükmet
Vatanın parçalanmış bağrı
Bekliyor senden ümit

Bahriye Nazırı Cemal Paşa’nın, Nazım’ın denizciler için yazdığı “Bir Bahriyelinin Ağzından” şiirinden etkilenmesi, Romantik Devrimci’ye Heybeliada Bahriye Mektebi’nin kapılarını açan anahtar oldu; ancak  ne sağlığı ne de karakteri subay olmasına elverişliydi.

Musikim düdük

Hayatım deniz

Biz deryada gezeriz

Bize derler Turgutoğlu

Yakarız yıkarız biz cihanı

Ölüm karşımızdadır anbean

Vatan uğrunda ederiz feda-yı can

Topumuzdan çıkan gülle

Eder her tarafı tarümar

Vatan uğrunda feda-yı cana

Benim gibi çok kişiler var 

1920’de Alemdar gazetesinin açtığı yarışmada “Bir Dakika” adlı şiiriyle birinci oldu.

…

Bilemem nasıl oldu geldi ki öyle bir an
Yenilmez bir haz duyup denize atılmaktan
Kurtulmak ne kolaymış faniliğimden dedim
Doğruldum atılırken bir dakika titredim

Bir dakika sonsuzluk doldu taştı gönlümden
Bir dakika bir ömrü kurtarmıştı ölümden.

İstanbul’un işgali’nin ardından gençliği milli mücadeleye çağıran mısraları Mustafa Kemal Paşa’ya kadar ulaştı.

“Bazı genç şairler modern olsun diye mevzusuz şiir yazmak yoluna sapıyorlar. Size tavsiye ederim, gayeli şiirler yazınız.”

Şiirlerinin gördüğü takdir sebebiyle cephe yerine Bolu’da öğretmenliğe gönderilen Hikmet’in burada düşünce sistemi hoş karşılanmadı. Bunun üzerine arkadaşı Vala Nurettin’le gittiği Moskova’da ekonomi ve sosyoloji eğitimi gördü. İlk şiir kitabı 28 Kanunisani’nin yayınlanmasının ardından ülkeye geri dönerek Aydınlık Dergisi’nde yazmaya başladı.

Şiirleri, yazdıkları ve siyasi görüşleri yüzünden defalarca yargılanan, 12 yıl hapis yatan ve nihayetinde Türk vatandaşlığından çıkarılan Nazım Hikmet, kalan ömrünü sürgünde memleket hasretiyle geçirdi.

Dört nala gelip Uzak Asya’dan

Akdeniz’e bir kısrak başı gibi uzanan
bu memleket, bizim.

Bilekler kan içinde, dişler kenetli, ayaklar çıplak
ve ipek bir halıya benziyen toprak,
bu cehennem, bu cennet bizim.

Kapansın el kapıları, bir daha açılmasın,
yok edin insanın insana kulluğunu,
bu dâvet bizim….

Yaşamak bir ağaç gibi tek ve hür
ve bir orman gibi kardeşçesine,
bu hasret bizim…

Nazım Hikmet’in sevdasını, zamanında kendisiyle aynı yolda yürüyen arkadaşları Kerem’in Aslı’ya duyduğu aşka benzetmiştir. Kerem, Aslı’nın mintanındaki düğmeleri her açtığında düğmeler tekrar iliklenir, birkaç kez denemesine rağmen çabaları sonuç vermeyince de bir ‘ah’ çekerek ağzından yayılan ateşle can verir.

Mavi gözlü adamı devleştiren de ona "Vazgeç bu sevdadan, görmüyor musun daha beter yakacaksın başını, fazla gelir sana bu yaşam tarzı" diyen eski yoldaşlarına verdiği Kerem Gibi yanıttır:

Hava kurşun gibi ağır!!
Bağır
        bağır
                bağır
                        bağırıyorum.
Koşun
         kurşun
                erit-
                    -meğe
                            çağırıyorum...
O diyor ki bana:
— Sen kendi sesinle kül olursun ey!
                                                Kerem
                                                     gibi
                                                          yana
                                                                yana...
«Deeeert
             çok,
                 hemdert
                         yok»
Yürek-
        -lerin
kulak-
        -ları
              sağır...
Hava kurşun gibi ağır...
Ben diyorum ki ona:
— Kül olayım
                   Kerem
                        gibi
                              yana
                                    yana.
Ben yanmasam
                  sen yanmasan
                             biz yanmasak,
                             nasıl
                                   çıkar
                                          karan-
                                                  -lıklar
                                                      aydın-
                                                              -lığa..
Hava toprak gibi gebe.
Hava kurşun gibi ağır.
Bağır
        bağır
                bağır
                        bağırıyorum.
Koşun
         kurşun
                 erit-
                     -meğe
                             çağırıyorum.....

Yıl 2009… Bana ilerde ne olmak istiyorsun diye soran bir hocam Nazım Hikmet’in ‘Yaşamaya Dair’ şiirini okuyor ben de kendimi o “kocaman gözlükleri beyaz önlüğüyle bir laboratuarda insanlar için ölebilecek” olan kız çocuğu olarak hayal ediyorum. Hiç ölmeyecek gibi yaşayan ama ölmekten de korkmayan… Aklıma ‘Delikanlım’ geliyor, hani  yıldızları bir daha göremeyebileceğini düşünen Deniz Gezmiş’in kendini o delikanlıyla nasıl özdeşleştirdiği geliyor, bir daha seviyorum Nazım’ı… hakkında ne yazsam az geliyor o yüzden sadece ölmediği için doğumunu kutluyorum…